به تازگی آموزش مجازی در جهان و ایران بسیار رواج یافته است مثلا یکی دانشگاههای مجازی دنیا هشتصد هزار دانشجو دارد و به عنوان مثالی دیگر مک دونالد برای آموزش شعبه های خود دانشگاه مجازی راه اندازی کرده است. دانشگاه تهران نیز آموزش الکتلونیک را راه اندازی نموده که هنوز از نظر نرم افزاری بسیار دچار مشکل است.

امروز با یک تکنولوژی نوظهور جدید آشنا شدم که بسیار مرا هیجان زده و متحیر کرد. حتما شما زندگی دوم یا سکندلایف (SecondLife.com) که نوعی زندگی مجازی است را می شناسید. مطالب فارسی زیادی راجع به آن در اینترنت نوشته شده است که با کمی جستجو می توانید با آن آشنا شوید. فقط این را بدانید که ده ها میلیون نفر هر روز دارند در آن زندگی می کنند، پول درمیاورند و بسیاری کارهای دیگر را انجام می دهند.

احتمالا با نرم افزار اوپن سورس ال ام اس مودل هم آشنا هستید (Moodle.org). این نرم افزار برای آموزش مجازی به کار می رود و رایگان است و با آن می توان به راحتی یک سایت آموزش مجازی یا یک دانشگاه مجازی راه اندازی کرد و از طریق این نرم افزار که در یک سایت راه اندازی می شود می توان تمام خدمات مورد نیاز یک دانشجو را از انتخاب واحد گرفته تا یادگیری مطالب درسی و صدور کارنامه را برای بی نهایت تعداد دانشجو انجام داد.

اما خبر مهم این است که به تازگی سکندلایف و مودل با هم همکاری کرده اند و نرم افزاری برای آموزش مجازی سه بعدی به نام سلودل (Sloodle.org) را تولید کرده اند که این نیز باز مجانی و اوپن سورس است. یعنی یک کلاس درس و یک دانشگاه مجازی بصورت کاملا سه بعدی که از تمام امکانات زندگی مجازی و نیز تمام امکانات آموزشی مودل برخوردار است. واقعا این یک تحول عظیم در صنعت آموزش است و از الان می شود پیش بینی کرد که تمام دانشگاههای فیزیکی به تدریج با این تکنولوژی این میان برچیده خواهند شد. با این فناوری شما بصورت مجازی و سه بعدی در کلاس درس حضور خواهید یافت و با همکلاسی ها  استاد خود آنچنان صحبت خواهید کرد که انگار در یک کلاس واقعی هستید.

هم اکنون این نرم افزار آماده استفاده است و آموزش های آن نیز در سایت www.sloodle.org موجود است. اما این نرم افزار به زبان انگلیسی است و هم اکنون فرصت خوبی است که شرکتی به عنوان یک بیزینس به بومی سازی و ارائه این نرم افزار در ایران بپردازد. البته این کار نیاز به سرمایه گذار و برنامه نویس و تعدادی کارمند و پشتیباتی قوی از نرم افزار برای مراکز و دانشگاههای استفاده کننده خواهد داشت.

ای کاش در ایران سرعت اینترنت به اندازه ای بود که می شد به راحتی از امکانات سکندلایف استفاده کرد. همانطور که می دانید چون سکندلایف بصورت سه بعدی است به اینترنت پرسرعت نیاز دارد. و اگر بخواهیم این نوع آموزش سه بعدی را به دانشجویان در ایران ارائه دهیم مطمئنا آنها در ایران نخواهند توانست از آن به خوبی استفاده کنند. البته راه حل این مسئله هم این است که این دانشگاههای مجازی با انعقاد قرارداد با یکی از شرکتها آی اس پی و یا مخابرات و خرید عمده و ارزان اینترنت و اعطای اینترنت پر سرعت با تخفیف به دانشجویان این مشکل را حل نماید. البته قرار است که حق دسترسی رایگان به اینترنت به عنوان یکی از بندهای حقوق بشر به متن اعلامیه حقوق بشر اضافه شود و اگر در ایران نیز اجرا شود به حل این مشکل کمک خواهد نمود. (البته دسترسی رایگان مردم ایران به اینترنت پرسرعت در برنامه های برخی کاندیداهای ریاست جمهوری نیز مشاهده شده است.)

دانشگاههایی که به این فناوری های جدید در آموزش مجازی روی نیاورند و بصورت سنتی به آموزش ادامه دهند قطعا سرنوشتی جز تعطیلی و نابودی نخواهند داشت. با بوجود آمدن مفاهیم و فناوری های جدید در صنعت آموزش مانند آموزش الکترونیک ۲  (e-Learning 2.0) که پس از ۱۰ سال آموزش الکترونیک نسل اول، هم اکنون نسل دوم آموزش الکترونیک است و فلسفه و فناوری آموزش را دچار تحول نموده است و نیز آموزش باز (Open Learning) و نیز آموزش مادام العمر (Lifelong Learning) و نیز ریزآموزش (micro Learning) و آموزش موبایلی (Mobile Learning) و بسیاری فناوری های دیگر دانشگاههایی که به روش سنتی آموزش ادامه دهند و به استفاده از فناوری های جدید در آموزش روی نیاورند سرنوشتی جز نابودی نخواهند داشت. در حال حاضر از آنجا که آموزش مجازی وابسته به مکان نیست دانشگاههای پیشرفته از طریق ارائه آموزش مجازی به میلیونها دانشجو در سراسر دنیا درآمد قابل توجهی را برای کشور خود کسب می کنند. حتی بسیاری از دانشگاههای کشورهایی مثل آمریکا به جای اینکه هر یک به تنهایی به راه اندازی سیستم آموزش مجازی بپردازند با همکاری یکدیگر به راه اندازی دانشگاههای مجازی با میلیونها دانشجو نموده اند و از این طریق هزینه های تهیه و پشتیبانی و بروز رسانی و تامین محتوای دوره های آموزشی خود را به حداقل رسانده اند. دانشگاه فونیکس که از ادغام سیستمهای آموزشی چندین دانشگاه آمزیکا بوجود آمده است و در حقیقت حاصل همکاری مشترک چندین دانشگاه آمریکاست یکی از بهترین نمونه های دانشگاههای مجازی است. این دانشگاه به تنهایی در حال حاضر بیش از هشتصدهزار دانشجوی مجازی دارد.

به نظر شما چند سال دیگر اینترنت پرسرعت در ایران فراگیر خواهد شد؟ من آن را دور نمی بینیم به نظر من حداکثر سه سال. ولی واقعا این خارجی ها چه می کنند و با چه سرعتی پیش می روند ما حتی برای اینکه با اسم فناوری های جدید آشنا شویم وقت کم می آوریم چه رسد به اینکه آنها را در ایران پیاده کنیم.

فکر می کنم وقت آن است که به جای آنکه هر دانشگاهی در ایران برای خود یک سیستم مجازی ناکارآمد و با هزینه های بالا را راه اندازی کند یک دانشگاه مجازی ملی با مشارکت تمام دانشگاهها و وزارت علوم  و سرمایه گذاری لازم راه اندازی شود.

راستی چند سال پیش تعداد افرادی که در سکندلایف حضور داشتند بیش از ۵ میلیون نفر بود. الان چند میلیون نفر شده است؟

لطفا شما نیز با بیان نظر خود را در انتهای این متن در این بحث مشارکت فرمائید.